Tekst petycji przesłanej minister Annie Zalewskiej

Tekst petycji skierowanej 15 listopada 2018 na adres MEN, wraz z apelem w sprawie rewizji podstawy programowej. Apel zredagowany z inicjatywy Koalicji „NIE dla chaosu w szkole” wsparło ponad 12 000 osób. Podpisy są nadal zbierane i stale ich przybywa.

Warszawa, dnia 15 listopada 2018 roku

Wnoszący petycję:

Dr Krystyna Starczewska
Agnieszka Jędrzejewska
Maria Monika Nyka

Minister Edukacji Narodowej
Anna Zalewska
al. J. Ch. Szucha 25
00-918 Warszawa

PETYCJA

Na podstawie art. 2 ust. 1, ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 ustawy z 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 870 ze zm.) jako osoby fizyczne wnosimy w interesie publicznym petycję w przedmiocie zmiany rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. poz. 356), dalej „Rozporządzenie o podstawie programowej”.

Spełnienie wymogów formalnych petycji, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy o petycjach, potwierdza Załącznik nr 1. Oświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy o petycjach zawiera Załącznik nr 2.

Powyższe żądanie motywujemy w następujący sposób:

Koalicja „NIE dla chaosu w szkole” opublikowała, w sieci Internet na stronach: www.naszademokracja.pl oraz www.niedlachaosuwszkole.pl umożliwiających zbieranie głosów poparcia, apel skierowany do Ministra Edukacji Narodowej o bezzwłoczne odchudzenie podstawy programowej. W apelu zwrócono uwagę na nadmierne obciążenie dzieci i młodzieży ilością treści zawartych w podstawie programowej obowiązującej od roku szkolnego 2017/2018 w związku z reformą edukacji. W załączeniu przedkładamy wydruk ze strony internetowej z treścią apelu (Załącznik nr 3). Apel poparło blisko 12 tysięcy osób (Załącznik nr 4). Tak liczne społeczne poparcie dla apelu i inicjatywy, która za nim idzie, skłoniło nas nie tylko do osobistego wsparcia, ale również do złożenia niniejszej petycji na ręce Minister Edukacji Narodowej.

Rozporządzenie o podstawie programowej określa w szczególności zakres treści, które są przedmiotem kształcenia w szkole podstawowej. Zakres ten po zmianach, które wprowadzono podczas prac na przełomie roku 2016 i 2017 jest niezwykle rozległy i stawia uczniom, szczególnie tym ze starszych klas szkoły podstawowej, wymagania nieadekwatne do ich możliwości i potrzeb rozwojowych, przez co negatywnie wpływa na motywację do nauki i osiągane wyniki. Zakres nowej podstawy programowej wprowadzonej rozporządzeniem z roku 2017 znacząco odbiega od zakresu podstawy programowej obowiązującej wcześniej. Minister Edukacji Narodowej nie wykazała w uzasadnieniu projektu rozporządzenia, by za rozszerzeniem zakresu treści, szczególnie w klasach siódmych i ósmych, przemawiały jakiekolwiek okoliczności uzasadniające takie rozwiązanie.

Koalicja „NIE dla chaosu w szkole” od roku otrzymuje informacje od uczniów ostatnich klas szkoły podstawowej, ich rodziców i nauczycieli, o tym, że realizacja podstawy programowej przebiega z wielkimi trudnościami. Sytuację uczniów z klas siódmych i ósmych znacząco pogarsza fakt, że przeładowanie podstawy materiałem do opanowania dotyczy równolegle większości przedmiotów szkolnych. Obowiązki się kumulują, a zaległości narastają. Problemy z realizacją podstawy sygnalizują również nauczyciele – wielu z nich zgłaszało, że mimo wysiłków w roku szkolnym 2017/2018 nie zdążyli z wprowadzeniem całego materiału przewidzianego dla klas siódmych. Nie mieli też oczywiście czasu na utrwalenie materiału i wyćwiczenie umiejętności, które będą sprawdzane na egzaminie kończącym ten etap edukacji. Podobne problemy pokazał raport przygotowany na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka1. Nauczyciele, stojąc wobec konieczności zrealizowania podstawy, próbują część pracy, na którą w szkole brakuje czasu, przerzucić na dom. Uczniowie i tak bardzo obciążeni (godzin lekcyjnych w tygodniu jest o kilka więcej, niż było w gimnazjum), powinni każdego dnia spędzić jeszcze kilka godzin przy własnym biurku. Nadmierne obciążenie zadaniami domowymi, a są to coraz częściej polecenia samodzielnego przerobienia poszczególnych zagadnień, a także zbyt liczne sprawdziany i kartkówki mające zmusić do powtórek we własnym zakresie, wynika z przeładowania podstawy programowej. Konsekwencje są poważne – przemęczenie uczniów, zbyt mało godzin snu, życie w nieustannym stresie. Sytuacja zaczyna się wymykać spod kontroli. Mamy wyraźne sygnały, że wyczerpuje się cierpliwość rodziców. Od kilku tygodni w mediach trwa nagonka na nauczycieli, bo to ich stowarzyszenia rodzicielskie postanowiły obciążyć odpowiedzialnością za sytuację uczniów szkół podstawowych, podczas gdy pierwotne źródło kłopotów stanowi podstawa programowa. I to właśnie od naprawy podstawy programowej trzeba zacząć naprawę szkoły i uporządkowanie problemu prac zadawanych do domu.

Dogłębna rewizja podstaw programowych wymaga czasu, odpowiedniego namysłu i zatrudnienia kompetentnych i dobrze ze sobą współpracujących ekspertów – nie można przecież powtórzyć błędów, które popełniono dwa lata temu. Prace nad zmianą rozporządzenia o podstawie programowej należy rozpocząć już teraz, a jednocześnie przeprowadzić doraźne korekty, które pozwolą odciążyć uczniów i nauczycieli. Doraźne działania mogą polegać na:

• zaleceniu nauczycielom, aby niektóre zagadnienia traktowali jako nieobowiązkowe, do zrealizowania w miarę możliwości czasowych;
• weryfikacji wykazu lektur i zaleceniu nauczycielom, aby niektóre lektury były traktowane jako nieobowiązkowe, do zrealizowania w miarę możliwości czasowych;
• w przypadku przedmiotów egzaminacyjnych wyłonieniu partii materiału do przerobienia w terminie późniejszym niż egzamin ósmoklasisty, dokładnie tak, jak to zaproponowali dla swojego przedmiotu twórcy podstawy programowej z matematyki; CKE powinna mieć obowiązek stosować się do tych wyłączeń, tym sposobem nauczyciele języka polskiego mogliby wskazane lektury i zagadnienia z gramatyki zrealizować bez straszaka w postaci egzaminu.

Wskazane działania należy zaplanować na rok przyszły, ponieważ przeprowadzenie całościowej korekty podstaw i zmiany rozporządzenia o podstawie programowej wymaga należytej staranności, a szybka zmiana przed 1 września 2019 r. mogłoby ponownie doprowadzić do przyjęcia wadliwej podstawy programowej.

Prace nad nowym rozporządzeniem o podstawie programowej powinny obejmować następujące działania:

• stworzenie listy autorów podstawy programowej, na której znajdą się osoby o uznanym dorobku naukowym z danej dziedziny; lista powinna być jawna od początku prac nad nową podstawą programową;
• przeprowadzenie szerokich konsultacji publicznych podstawy programowej; w konsultacjach należy wyznaczyć odpowiedni termin umożliwiający wypowiedzenie się wszystkim zainteresowanym oraz przygotowanie uwag o jak najwyższej wartości merytorycznej;
• opublikowanie wniesionych w toku konsultacji publicznych uwag oraz przedstawienie stanowiska MEN wobec wszystkich wniesionych uwag;
• przeprowadzenie konferencji uzgodnieniowych w każdym województwie.

Wobec powyższego wnosimy o niezwłoczne działania zmierzające do zmniejszenia obciążenia uczniów szkoły podstawowej oraz rozpoczęcie prac nad nowym rozporządzeniem o podstawie programowej. Dobro dzieci i młodzieży jest dobrem najwyższym i nie może być narażone na uszczerbek ze względu na wadliwość rozporządzenia o podstawie programowej.

Z poważaniem,

Dr Krystyna Starczewska
Agnieszka Jędrzejewska
Maria Monika Nyka