Artykuły

Edukacja w programach partyjnych

Nie dla chaosu w szkole


Deforma, choć wpisana w program wyborczy Prawa i Sprawiedliwości, dla części wyborców była tylko mglistym hasłem. Wiele osób nie zdawało sobie sprawy z tego, jak katastrofalne skutki przyniesie całkowita przebudowa systemu szkolnego. Demontaż oświaty przyniósł jeden pozytywny efekt: rozbudził dyskusje nad tym, jaka szkoła jest, a jaka powinna być. Według sondaży edukacja jest jednym z trzech najważniejszych tematów, o których chcą słuchać wyborcy przed 13 października.

Postanowiliśmy zebrać w jednym miejscu programy wyborcze dotyczące edukacji, by każdy zainteresowany tym tematem rodzic, nauczyciel, czy uczeń mógł oddać świadomy głos na dobrą edukację. Zwróciliśmy się z zapytaniem do komitetów ugrupowań opozycyjnych o przedstawienie programów dotyczących edukacji oraz źródeł finansowania przyszłych reform.

Odpowiedź otrzymaliśmy od:

✔ Koalicyjnego Komitetu Wyborczego Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni

✔ Komitetu Wyborczego Konfederacja Wolność i Niepodległość

✔ Komitetu Wyborczego Polskie Stronnictwo Ludowe

✔ Komitetu Wyborczego Sojusz Lewicy Demokratycznej

Dodatkową propozycję rozwiązań przedstawili:

✔ Zieloni

Nie otrzymaliśmy odpowiedzi od:

❌ Bezpartyjni i samorządowcy

Świadomie zrezygnowaliśmy z zadania naszego pytania Komitetowi PIS z uwagi na to, że dokonane przez tę partię zmiany przyczyniły się do kryzysu w oświacie. A kolejne ich obietnice nie naprawią wyrządzonych do tej pory szkód.

Odpowiedzi prezentujemy bez poprawek korektowych, zmian stylistycznych i adiustacji, tak jak je otrzymaliśmy od poszczególnych Komitetów.

Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni

POLSKA EDUKACJI I KULTURY

Fundamentem wolnego i silnego, przestrzegającego zasad demokracji społeczeństwa będzie zawsze edukacja, w tym edukacja obywatelska, a w efekcie – wolna nauka. Nasz program obywatelskiej Polski zaczyna się od budowy wolnej i demokratycznej szkoły. By była naprawdę wolną, zlikwidujemy jakąkolwiek możliwość wpływu polityków na programy szkolne. Powołamy nową, kadencyjną Komisję Edukacji Narodowej, w której eksperci będą̨ przygotowywać programy nauczania i dokonywać́ ich ewaluacji. Dobra edukacja to zwiększanie szans dla przyszłych pokoleń́. Wadliwe rozwiązania systemowe, stworzone przez obecny rząd i ministerstwo Anny Zalewskiej, w ponad 1/3 polskich szkół spowodowały pogorszenie warunków nauczania. Szkoły pracują̨ od 7:15 do 18:30, szczególnie utrudniony jest dostęp do pracowni, świetlic i sal gimnastycznych. Zamiast obiecywanej bezkosztowej reformy obecny rząd obciąża samorządy kosztami jej wdrożenia: z budżetów samorządowych przeznaczono na ten cel już̇ 23 miliardy złotych, zabierając te pieniądze z innych, ważnych dla lokalnych wspólnot obszarów. W wyniku nieprzemyślanej reformy edukacji doszło też do największego kryzysu w oświacie – podwójnego rocznika uczniów kończących gimnazja i ósme klasy. Dlatego w pierwszej kolejności we współpracy z samorządami konieczne jest ustabilizowanie sytuacji w szkołach i stworzenie warunków do rozwoju nowoczesnej edukacji. Nie zrobimy kolejnej nieprzemyślanej rewolucji. Mądrze naprawimy szkody po poprzedniej. Nadamy polskiej szkole nową jakość. Dbałość o kulturę, która budowana jest na trwałych i nieprzemijających wartościach, polega przede wszystkim na tworzeniu przestrzeni dla wolności wypowiedzi oraz swobodnej eks- presji twórczej, w tym zapewnieniu prawa do artystycznego eksperymentu. Twórców i ich twórczość uwolnimy od widocznego dziś zagrożenia jakąkolwiek formą cenzury: od urzędniczej, po ideologiczną. W tym celu m.in. ograniczymy wszechwładzę ministerstwa i ministra kultury nad instytucjami artystycznymi i wydarzeniami kulturalnymi.

STABILNA SZKOŁA

  • Szkoła nauki praktycznej
  • Bez tornistra i ciepły posiłek
  • Godne wynagrodzenie dla nauczycieli

Proponujemy szkołę, w której Rada Szkoły i Walne Zgromadzenie Szkoły będą podejmować decyzje wypracowane w otwartym dialogu i zaangażowaniu wszystkich stron: uczniów, nauczycieli, rodziców, samorządowców, otoczenia społeczno-gospodarczego. Szkoła skupi się na nauce praktycznej. Będzie przyjazna, ciekawa i bezpieczna. Szkoła ma dać dziecku możliwość identyfikowania i rozwijania talentów, nadrabiania zaległości przy wydajnej pomocy nauczycieli. Szkoła będzie świadczyć pełną usługę edukacyjną, zapewniając: naukę, wychowanie, opiekę̨, żywienie, sport, rozwijanie talentów i zainteresowań, wyrównywanie szans. Szkoła będzie dostępna dla każdego potrzebującego ucznia przez 8–9 godzin dziennie. Oprócz zajęć obowiązkowych (w zespołach klasowych) uczniowie będą uczestniczyć w grupowych zajęciach rozwijających zdolności, uzupełniających braki, korygujących dysfunkcje, przygotowujących do aktywności w życiu kulturalnym i społecznym. Długi pobyt w szkole obliguje do wspólnego ciepłego posiłku, co jest okazją do wykształcenia nawyków zdrowego żywienia, walki z otyłością̨ i innymi współczesnymi chorobami żywieniowymi. Dobra szkoła nie wymaga od dzieci noszenia plecaków. Tornister nie może ważyć́ więcej niż 10% wagi dziecka. Podręczniki powinny być zastąpione nowoczesnymi materiałami edukacyjnymi, a korepetycje i zadania domowe – pracą grupową w szkole.

DUMNY NAUCZYCIEL

Nauczycielom damy obiecane podwyżki i więcej autonomii. Za świadczenie pracy w godzinach ponadwymiarowych i w dni wolne od pracy powinni być oddzielnie wynagradzani. Pozostawimy dotychczasowy wymiar pensum. Dodatkowo zaproponujemy realne możliwości godnych zarobków. Dłuższy aktywny czas pracy szkoły wygeneruje kolejne godziny zajęć opiekuńczych, wychowawczych i edukacyjnych dla chętnych pedagogów. Stworzy to możliwości zatrudniania nowych nauczycieli lub dodatkowy kontrakt dla już pracujących. Każda godzina zostanie godnie wynagrodzona. Pozwoli podnieść́ realne zarobki dotychczasowym nauczycielom i otworzy szkoły na nowych pracowników. Zadbamy o autonomię nauczyciela – realizacja podstawy programowej nie może zajmować 100% czasu lekcji. Musi być czas na własne pomysły nauczyciela i młodzieży.

NAUKA KOMPETENCJI

Do podstaw programowych zostaną̨ dodane treści, które stają się kluczowe w życiu, ale trudno je zaklasyfikować do jednej z akademickich dziedzin, np. kompetencje obywatelskie, ekonomiczno-biznesowe, zdrowotne, środowiskowe. Dzieci i młodzież od naj- młodszych lat powinny uczyć się współpracy w zespole, wykorzystywania umiejętności pracy projektowej, rozwiazywania problemów z dziedzin, które nie są dobrze rozpoznane, samodoskonalenia i umiejętności samodzielnej organizacji pracy. Szkoła będzie kładła nacisk na umiejętności uczenia się i zdolność do innowacji (kreatywność́ i innowacyjność, myślenie krytyczne i rozwiazywanie problemów, komunikacja i współpraca), szeroko rozumiane kompetencje cyfrowe (analiza informacji, media, znajomość́ technologii, cyberbezpieczeństwo), kompetencje ważne w życiu i karierze zawodowej (elastyczność, zdolność adaptacji, inicjatywa i samoorganizacja, umiejętności społeczne i międzykulturowe, etos pracy, zdolność do przewodzenia).

EDUKACJA W SAMORZĄDACH

Pozwolimy samorządom na elastyczną strukturę szkolną, na dzielenie ośmioletniej szkoły podstawowej na poszczególne segmenty. Przykładem może być szkoła podstawowa w mniejszej miejscowości z klasami 1–3 blisko ucznia, a w większej miejscowości zbiorcza szkoła z klasami 1–8, która musi spełniać określone warunki lokalowe i kadrowe. Takie rozwiązanie pozwoli na wyrównanie szans miedzy dziećmi z terenów wiejskich oraz większych ośrodków i pozwoli w pełni wykorzystać bazę lokalową posiadaną przez gminę. Choć proponujemy tu zasadę dowolności, to wprowadzimy odpowiednie kryteria, np. posiadania pracowni przyrodniczej czy sali gimnastycznej. W ten sposób samorząd stworzy struktury szkolne zaprojektowane pod potrzeby lokalnej społeczności.

LEPSZA EDUKACJA ZAWODOWA

  • Doradztwo zawodowe w szkołach
  • Szkoły fachowców
  • Praktyki zawodowe we współpracy z przedsiębiorcami

Młodzi ludzie bardzo często czują się zagubieni, wybierając szkołę, kierunek studiów czy przyszły zawód. Zmienimy ten stan rzeczy, wdrażając programy orientacji zawodowej oraz doradztwo kariery. Wprowadzimy do szkół doradców zawodowych. Każdy uczeń będzie miał prawo do indywidualnego doradztwa zawodowego, a w siódmej klasie szkoły pod- stawowej i w trzeciej klasie szkoły ponadpodstawowej otrzyma dobrowolny indywidualny raport predyspozycji zawodowych, który może stać się dla niego i jego rodziców pomocą w wyborze dalszej ścieżki kształcenia. Raporty te uwzględnią także aktualną analizę rynku pracy i wynagrodzeń w konkretnych zawodach. Wdrożymy strategię odbudowy prestiżu szkół technicznych, przełamując stereotyp szkoły zawodowej jako tej gorszej od liceum. Uczniowie szkół technicznych powinni uczyć się praktyki od najlepszych, mieć dostęp do bardzo dobrej kadry metodyków, udogodnień do nawiązywania ścisłej współpracy z pracodawcami i biznesem. Szkoły wymagają̨ doinwestowania i wyposażenia warsztatów w najnowszej generacji infrastrukturę techniczną i technologiczną, w tym cyfrową. To będzie szkoła prawdziwych fachowców.

KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ

  • Koniec pisania podstaw programowych przez polityków
  • Dialog z dyrektorami szkół, samorządami i organizacjami zawodowymi
  • Ekspercka praca nad planem nauczania

Położymy kres pisaniu podstaw programowych przez polityków. Szkole potrzebne są stabilizacja, ciągłość i bezpieczeństwo. Dzisiaj tylko 20% spośród 1,7 tysiąca autorów podstaw programowych to osoby rekomendowane przez fachowe instytucje. Kolejne kadencje parlamentu nie mogą wywracać programów pod wpływem poglądów rządzącej większości. Przekażemy zatem uprawnienia do budowania i ewaluacji systemu oświaty profesjonalnej i transparentnej Komisji Edukacji Narodowej – autonomicznej i niezależnej politycznie. Celem komisji jest zbudowanie nowoczesnego, zdolnego do długofalowego planowania i odpornego na naciski polityczne systemu. W skład KEN wejdą przedstawiciele nauczycieli oraz związków zawodowych nauczycieli, dyrektorów szkół, samorządów, organizacji pracodawców i świata biznesu, rodziców, nauki i szkolnictwa wyższego, instytucji edukacyjnych oraz organizacji pozarządowych związanych z edukacją.

ZACHĘTY FINANSOWE

W programie Koalicji Obywatelskiej przewidujemy budowę systemu premii edukacyjnej za osiągnięcia, dobre wyniki i wysoką jakość. Wprowadzimy stypendia edukacyjne dla uczniów powiązane z osiąganymi w szkole wynikami. Wprowadzimy premie edukacyjne dla nauczycieli powiązane z wynikami ich uczniów. Samorządom zaproponujemy program współfinansowania (złotówka do złotówki) rozbudowy bazy szkolnej tam, gdzie przez deformę rządu PiS wróciła dwuzmianowość. Lekkie moduły budowlane pozwolą szybko poprawić sytuację lokalową i stworzyć warunki do normalnej pracy.

Finansowanie: cały PIT i CIT zostaną w samorządach, dlatego w końcu będą miały możliwość realnego finansowania swoich zadań. Dodatkowo każdy samorząd będzie mógł ustalać własną kwotę od podatku.

Zieloni

[Uwaga redakcyjna: w imieniu Zielonych występuje tu pan Artur Mazur i ostania część wypowiedzi to jego postulaty]

Pierwsza część to postulat z oficjalnej konferencji Partii Zieloni (która jest częścią Koalicji Obywatelskiej), który został zaprezentowany podczas konferencji prasowej Zielonych w Warszawie.

Podczas tej konferencji ogłosiliśmy, że podniesiemy płace dla nauczycieli i nauczycielek do co najmniej średniej krajowej. Młodzi ludzie są pokoleniem, które może zatrzymać katastrofę klimatyczną. Dlatego kształcący i wychowujący ich nauczyciele i nauczycielki stanowią jedną z najważniejszych grup zawodowych, a edukacja – jeden z priorytetów państwa. Zapewnimy nauczycielom i nauczycielkom w końcu godne zarobki. Ustalimy właściwe pensum godzin, które utrzyma wysoką wydajność i motywację do pracy edukacyjno-wychowawczej. Podniesiemy płace do poziomu średniej krajowej dla nauczycieli stażystów i odpowiednio wyżej dla kolejnych szczebli awansu zawodowego. Zwiększymy udział edukacji w PKB do 6% – to tyle, ile wydają przodujące w Europie kraje skandynawskie. Wprowadzimy wreszcie do szkół lekcje ekologii, które będą źródłem informacji na temat kryzysu klimatycznego zgodnie z faktami naukowymi.

Powyższy punkt z programu chciałbym uzupełnić o swoje postulaty, które zawarłem w tzw. „Dziesiątce Mazura”:

#KlimatNaEdukacje

  • Podniesienie finansowania edukacji do poziomu 6,0% PKB
  • Podwyżki dla nauczycieli i wprowadzenie nowej siatki płac
  • Wprowadzenie ogródków przy każdej szkole
  • Autonomia w kształtowaniu sieci szkół przez samorządy w celu wyrównania szans młodzieży wiejskiej i miejskiej
  • Szkoła neutralna światopoglądowo
  • Wprowadzenie lekcji ekologii w klasach 0–3 i pierwszej pomocy w klasach 6–8

Finansowanie: źródłem finansowania jest budżet. Zgodnie z określeniem: 6,8% PKB, więc wpływy podatkowe. Należy dokonać szczegółowego audytu wydatków i przenieść akcent na służbę zdrowia.

Komitet Wyborczy Konfederacja Wolność i Niepodległość

Opowiadamy się za bonem edukacyjnym, jest to rozwiązanie pozwalające na częściową prywatyzacje szkolnictwa i wyrównanie szans szkół państwowych i prywatnych oraz społecznych. Polega na tym iż państwo przeznacza określoną równą ilość pieniędzy szkole na nauczanie ucznia. Wprowadza się w ten sposób element realnej konkurencyjności pośród różnych typów szkół a rodzic wysyłając do wybranej przez siebie szkoły dziecko, pozwala jej, jeśli jest dobra, czerpać z tego zysk. Takim sposobem doprowadzimy do otwarcia większej liczby mocniejszych prywatnych szkół które to będą ze sobą konkurowały o ucznia, a więc będą chciały aby miał on jak i rodzic najlepsze możliwe warunki. Otworzymy też szeroko możliwość zakładania szkół alternatywnych, prowadzących nauczanie nowoczesnymi metodami. Jesteśmy za tym aby to rodzic decydował o dziecku a nie Ministerstwo Edukacji. Takie rozwiązanie nie nagromadziłoby więcej kosztów w budżecie państwa a element wolnorynkowy zapewniłby polepszenie się sytuacji materialnej nauczycieli jak i komfortu uczniów, A przede wszystkim poprawił efektywność nauczania. Dałby też możliwość odbiurokratyzowania i zdecentralizowania całej edukacji, co zniweluje wiele obecnych patologii.

Finansowanie: Brak odpowiedzi.

Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe

„Propozycje programowe PSL dot. Edukacji i pozostałe (synteza) dostępne są pod adresem: PROGRAM_PSL_2019.pdf” – dla naszych odbiorców specjalnie przepisaliśmy znajdujące się punkty programu.

Ograniczenie liczebności klas

Przepełnione klasy stały się prawdziwą zmorą polskich szkół. W takich warunkach ciężko zapewnić edukację na odpowiednio wysokim poziomie. Rozwiązaniem jest stopniowe ograniczenie liczby uczniów w klasie do maksymalnie 25 osób.

Posiłek dla każdego ucznia

Wciąż wielu polskich uczniów nie tylko przychodzi do szkoły głodna, ale też wychodzi z niej bez posiłku. Zagwarantujemy uczniom ciepły, dwudaniowy posiłek w szkole, niezależnie od statusu majątkowego ich rodziców.

Angielski od pierwszej klasy

Znajomość języków obcych to klucz do możliwości oferowanych przez współczesny świat. Dlatego proponujemy zapewnienie uczniom minimum 5 godzin nauki języka angielskiego w tygodniu już od pierwszej klasy szkoły podstawowej.

Nowe przedmioty nauczania

Wprowadzimy do szkół nowe przedmioty nauczania: podstawy ekonomii oraz wiedzę o ekologii, ochronie przyrody i zdrowym trybie życia, w tym o odżywianiu się.

Płace i odbudowanie prestiżu zawodu nauczyciela

Odbudujemy prestiż zawodu i poczucie bezpieczeństwa nauczyciela: średnia płaca nauczyciela na etacie musi równać się średniej płacy w gospodarce. Spowoduje to zwiększenie atrakcyjności zawodu nauczyciela. W obecnym systemie państwo nie zapewnia finansowania szkoleń i kursów. Nie można wymagać od nauczycieli ciągłego doskonalenia zawodowego bez przeznaczenia środków na ten cel. Zmienimy także system finansowania szkół: środki dla samorządów muszą wystarczać zarówno na utrzymywanie placówek, jak i na pensje nauczycieli.

iTornister – interaktywny tablet

Uruchomimy program iTornister na który złoży się tablet z internetem i wszystkimi niezbędnymi podręcznikami dla każdego dziecka.

Świetlice w szkołach podstawowych

Rodzice często kończą prace w późnych godzinach popołudniowych. Bardzo często dzieci, które kończą zajęcia o wcześniejszych porach, pozbawione są opieki, gdyż w szkołach brakuje świetlic. Każda szkoła podstawowa powinna zapewniać bezpłatną, profesjonalną opiekę pozalekcyjną dla uczniów do czasu powrotu rodziców z pracy.

Finansowanie: Źródłem finansowania będą środki pochodzące ze wzrostu gospodarczego związanego z realizacją naszego programu gospodarczego ( opisane w dalszej części PROGRAM_PSL_2019.pdf)

Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej

  • Lewica chce wprowadzić nowy sposób nauczania. Szkoła będzie odpowiadać na wyzwania współczesności. Ma uczyć współpracy, a nie rywalizacji. Rozszerzymy naukę programowania. Lekcje religii zastąpimy lekcjami angielskiego. Będziemy uczyć o zdrowym stylu życia, przeciwdziałaniu dyskryminacji, zmianach klimatycznych, rozpoznawaniu „fake newsów”, cyberbezpieczeństwie. Ograniczyć zakres wiedzy teoretycznej nauczanej w szkołach na rzecz kształtowania umiejętności uczniów.
  • Kolejnym postulatem jest edukacja o zdrowiu i seksualności. Wprowadzimy obowiązkowy, wolny od ideologicznych nacisków przedmiot, który będzie koncentrować się na przekazywaniu rzetelnej wiedzy o zdrowiu i seksualności człowieka, stosownie do stopnia dojrzałości młodych ludzi.
  • Lewica ma także w swoim programie cyfrowe klasy. Wyrwiemy polskie szkoły z XIX wieku. W każdym powiecie stworzymy ponad 300 cyfrowych sal lekcyjnych z nowoczesnym wyposażeniem dla szkół podstawowych. Przekażemy samorządom dotację celową na realizację tego postulatu.

Koszt: 2,4 mld złotych

  • Nauczycielom zagwarantujemy godne wynagrodzenie. Nikt w sektorze publicznym nie będzie zarabiać mniej niż 3500 zł brutto

Koszt: 6,08 mld złotych

Źródła finansowania:

  • Zmniejszenie publicznych wydatków po likwidacji Funduszu Kościelnego (państwo zaoszczędzi na tym 2,3 mld złotych)
  • Rezygnacja z Centralnego Portu Komunikacyjnego (4,3 mld złotych oszczędności)
  • Wzrost ceny za emisję CO2 (2 mld złotych)
  • Nowe miejsca pracy w sektorze odnawialnych źródeł energii (1 mld złotych)