Pani kurator, nie trzeba być wróżką!

Za progiem rekrutacja do szkół średnich jakiej jeszcze nie było. O miejsca w licach, technikach i szkołach zawodowych będą się ubiegać absolwenci ósmych klas, których jest rekordowo dużo. Niemal 1,5 zwykłego rocznika – zdecydowanie więcej niż uczniów opuszczających szkoły średnie (przy rosnącym deficycie nauczycieli). Na tą rekordowo liczną falę absolwentów podstawówek nałoży się dodatkowa fala. W szkołach średnich będą szukali miejsca uczniowie z Ukrainy, którzy schronili się w Polsce przed wojną. Ilu będzie tych dodatkowych chętnych, tego nikt dziś nie wie. Wojny w Ukrainie nie dało się przewidzieć. Ale wiele innych rzeczy i owszem…

Bo o rekordowo licznym roczniku w ósmych klasach wiadomo od dawna. Wiadomo, że to rocznik, który dotknęły wszystkie możliwe „plagi egipskie”. Uczniowie przemieszani wiekowo, w części wcześniej posłani do szkół, doświadczyli systemowych zmian w szkole w trakcie toku nauki, eksperymentowania na podstawie programowej, ucieczek nauczycieli. Dwa najważniejsze dla nich lata pokiereszowała epidemia covid-19. Jako wisienkę na torcie dostali wojnę i związane z ni ą obecne perturbacje. Było im wyjątkowo trudno uczyć się i rozwijać dodatkowe pasje.

O tym wszystkim – poza wojną – świetnie wiedzieli urzędnicy kuratoriów. A jednak nie zdobyli się na żaden ukłon w stronę tego ogromnego i bardzo skrzywdzonego rocznika. Nie zrobili nic, by kryteria rekrutacji były w tym roku klarowniejsze i sprawiedliwsze. By uczniowie mogli wcześniej coś przewidzieć. Jak zwykle kuratoria w całym kraju opublikowały listy konkursów i zawodów, za które należą się dodatkowe punkty w ostatnich dniach lutego. Gdy już niczego nie da się zaplanować. Na Mazowszu urzędnicy znowu zaprowadzili na tej liście niezrozumiałe zmiany, pozbawiając ósmoklasistów punktów zdobytych nie tylko w tym roku szkolnym, ale i wcześniej!

O absurdach napisała w gorzkim liście do mazowieckiego kuratorium mama chłopca, który ciężko pracował, by odrobinę podnieść swoje szanse w rekrutacji, a teraz dowiaduje się, że punkty które dostałby rok temu, w tym roku przejdą mu koło nosa. W dodatkowym przesłanym już tylko do nas liście padają argumenty o konieczności szanowania nabytych praw, o chaosie w jakim zanurzeni są uczniowie.

Moim zdaniem takie postępowanie kuratorium narusza szereg norm prawnych. Podważa zaufanie obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa – uczniowie i nauczyciele funkcjonują w kompletnym chaosie prawnym i niepewności, wychodzi na to że konkursy należałoby wybierać losowo, bo nigdy nie wiadomo, który się w wykazie znajdzie, a który „wyleci” – nie znając przesłanej działania organów państwowych oraz skutków prawnych podejmowanych działań, nie można podejmować świadomych decyzji edukacyjnych. Oznacza to brak vacatio legis i brak ochrony praw nabytych. Do końca ósmej klasy uczeń nie wie czy punkty zdobyte przez niego w poprzednich latach będą się ostatecznie liczyć, bo jeśli konkursu punktowanego w latach poprzednich w wykazie opublikowanym w klasie ósmej nie będzie, to punkty z lat poprzednich się „kasują” – mój syn i wiele innych osób jest ofiarami takiego myślenia...

Kuratorium broni się podobno, wskazując, że konkursy językowe miały powtarzalne listy laureatów. No cóż. Ale czy wnikliwy urzędnik konstruujący rok temu listę nie mógł tego przewidzieć? Mógł, bo my to przewidywaliśmy…

Autorka listu apeluje o to samo, o co my wołamy od wielu już lat: żeby listy punktowanych konkursów układać przed rozpoczęciem roku szkolnego, a nie trzy miesiące przed rekrutacją. Bo to nie tylko absurd ale i brak szacunku dla uczniów i nauczycieli…

Szanowna Pani Kurator,

Jako rodzic ucznia klasy ósmej szkoły podstawowej bardzo proszę o interwencję w sprawie nieuwzględnienia w wykazie zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych na 2022 r. szeregu konkursów z języka niemieckiego i języka angielskiego, które znajdowały się w tymże wykazie od wielu lat.

Pragnę zauważyć, że wykaz ten został opublikowany dopiero 25 lutego br., w związku z czym uczniowie swoje wybory co do udziału w zawodach opierają w głównej mierze na wykazach z lat poprzednich. Tymczasem, z wykazu na rok 2022 usunięto, bez żadnego okresu wygaszania, ani uprzedzenia, wiele konkursów z wieloletnimi tradycjami, które odbywają się pod patronatem takich instytucji jak chociażby Ambasada Niemiec, a także konkursów organizowanych we współpracy z innymi placówkami oświatowymi państw członkowskich Unii Europejskiej. Ich regulaminy były uprzednio zaakceptowane przez Kuratorium, nie uległy zmianie i pozostają aktualne. Dotyczy to konkursów z języków obcych o zakresie zarówno regionalnym, jak i ogólnopolskim, a także międzynarodowym. Przygotowanie do tego rodzaju konkursów wymaga od dzieci wielomiesięcznej, systematycznej pracy nad doskonaleniem języka oraz poznawaniem kultury, literatury, geografii i historii krajów danego obszaru językowego. Wiele dzieci poświeciło na przygotowania do tych konkursów wiele miesięcy pracy, którą musiały łączyć z codzienną nauką w szkole i przygotowaniami do egzaminów.

W szczególności, uczniowie klas ósmych decydują się zwykle na udział w tych konkursach, które umożliwiają im łączenie nauki do egzaminów ósmoklasisty z szansą na zdobycie dodatkowych punktów rekrutacyjnych, co dla ambitnych uczniów, marzących o nauce w szkole średniej reprezentujących wysoki poziom nauczania, jest dużą motywacją. Stąd popularność konkursów z języków obcych. Tymczasem, po wielu miesiącach ciężkiej pracy, udziale w wielu etapach konkursów, uczniowie ci na 3 miesiące przez terminem rekrutacji do szkół średnich dowiadują się, że konkursy, w które włożyli tak wiele pracy i które miały im zapewnić dodatkowe, w pełni zasłużone punkty rekrutacyjne, zostały z listy zawodów punktowanych usunięte. Trudno dziwić się, że uczniowie mają poczucie iż zostali oszukani i skrzywdzeni przez instytucje, których zadaniem jest ich wspierać i motywować do nauki i samorozwoju. Jako rodzic obawiam się również, że będzie mieć to również bardzo demotywujący do nauki wpływ na moje dziecko i zniechęci go do podejmowania dodatkowych działań edukacyjnych, skoro wszystkie jego starania poszły na marne – proszę zauważyć, że usunięto nie jeden, ale wiele konkursów z języka niemieckiego.

Jednym z ww. konkursów jest Międzynarodowy Konkurs Lingwistyczny z Języka Niemieckiego, który jako pierwszy pojawił się na liście i od 7 lat był umieszczany w wykazie zawodów na konkretne lata. Konkurs ten wymaga znajomości gramatyki języka niemieckiego oraz wiedzy o krajach niemieckiego obszaru językowego. Jest organizowany przy współpracy szkół za granicą (Węgry) i posiada Patronat Ambasady Republiki Federalnej Niemiec. Testy tworzone są w ramach współpracy Polsko-Niemieckiej ze szkołą w Stuttgarcie, zatem są kontrolowane przez nauczycieli, dla których język niemiecki jest językiem ojczystym.

Podobnie jest z Międzynarodowym Konkursem wiedzy o Niemczech i Austrii oraz Szwajcarii i Liechtensteinu, których uczestnicy muszą wykazać się znajomością geografii, historii i polityki wyżej wymienionych krajów oraz wojewódzkim konkursem „Miasta niemieckie i ich zabytki” wymagającym szerokiej wiedzy o zabytkach i historii wybranych miast niemieckich, zdobytej w oparciu o podane lektury.

Ponadto, na ogłoszonej przez Kuratorium w lutym 2022 r. liście znajduje się wiele konkursów i zawodów, które już się nie odbywają (termin zgłoszeń minął w listopadzie 2015 (sic!). Dotyczy to np. Powiatowego Konkursu Języka Niemieckiego w Otwocku (regulamin_powiatowego_konkursu_jezyka_niemieckiego.pdf) lub termin zgłoszenia przypada np. na grudzień 2021, więc obecni ósmoklasiści nie mają już możliwości ani wziąć udziału w tych konkursach, ani tym bardziej się do nich przygotować, bo za późno się o nich dowiedzieli.

Ponadto, opublikowane na stronie Kuratorium listy zawodów (załącznik 1 i załącznik 2) całkowicie pomijają konkursy z lat 2020 i 2021, w których uczniowie z sukcesem brali udział, np. z klasie siódmej. Konkursy te zostały już wpisane na świadectwa jako punktowane w rekrutacji, a tymczasem teraz wygląda na to, że w ogóle nie będą się liczyć. Jest to kompletnie niezgodne z obowiązującą w państwie prawa fundamentalną zasadą ochrony praw nabytych.

Wreszcie, pewne zdziwienie budzi również fakt, że Kuratorium zdecydowało się na usunięcie tak wielu konkursów języka niemieckiego i angielskiego, a jednocześnie pozostawiło w opublikowanym dzień po ataku Rosji na Ukrainę wykazie konkursów punktowanych wszystkie znajdujące się w nim w roku ubiegłym konkursy promujące język i kulturę rosyjską.

Biorąc pod uwagę powyższe, wyrażam nadzieję, że kuratorium kierując się przede wszystkim najlepiej pojętym interesem oraz ochroną jego praw dziecka i ucznia ze zrozumieniem odniesie się do powyższych argumentów, i przywróci do wykazu zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych na 2022 r. następujące konkursy:

– Międzynarodowy Konkurs Lingwistyczny Języka Niemieckiego, który był uwzględniany na liście od lat 8;

– Międzynarodowy Konkurs Landeskunde Niemcy/Austria – na liście od 3 lat;

– Międzynarodowy Konkurs Landeskunde Szwajcaria/Liechtenstein – na liście od 2 lat;

– Wojewódzki Konkurs Języka Niemieckiego „Miasta Niemieckie oraz ich zabytki” – na liście od 2 lat;

– Ogólnopolski Konkurs Języka Niemieckiego „Rekcja czasownika” – na liście od 3 lat;

– Wojewódzki Konkurs Pragmatyki Języka Niemieckiego – organizowany przez Szkołę JO Elpahant, w której trzeba się wykazać znajomością wszystkich struktur gramatycznych języka niemieckiego.

– Konkursy Języka Niemieckiego „Landeskunde Deutschsprachiger Länder”

– Międzynarodowy Konkurs Lingwistyczny z Języka Niemieckiego

– Rekcja czasownika w j. niemieckim

– Rekcja przymiotnika w języku niemieckim

– Czasowniki nieregularne w języku niemieckim – Präteritum, Perfekt

– Konkurs Języka Niemieckiego „Grammatik – Rektion der Verben”

– Konkurs Lingwistyczny z Języka Niemieckiego

Konkursy te cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród uczniów od kilku lat i dla wielu z nich stanowią motywację do pogłębionej nauki.

Jednocześnie, zwracam się z prośbą by kuratorium publikowało wykaz zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych na dany rok szkolny najpóźniej do 1 września. Pozwoli to uczniom na podejmowanie świadomych decyzji co do udziału w poszczególnych konkursach i uniknięcie tak krzywdzących i stresujących dla dzieci sytuacji jak ma to miejsce obecnie…

Do wiadomości:

– Rzecznika Praw Dziecka,

– Rzecznika Praw Obywatelskich